‘Huize Stella’

( Kloosterstraat 12 te Goirle )

( Rijksmonument nummer: 517006 )

(Zie ook verder op deze pagina > 30 fotoos, zowel exterieur als interieur)

Deze villa, ‘Huize Stella’, inmiddels rijksmonument, is opgenomen in de historische dorpswandelingen van de gemeente Goirle.

Inleiding

De oorspronkelijke villa van fabrikant Peter Godefridus Maria van de Lisdonk (Pierre), z.v. fabrikant Cornelis van de Lisdonk en Johanna Maria van Besouw werd in 1902, voor een bedrag van fl.7978,- door de laagste plaatselijke inschrijver, aannemer Robben, gebouwd naar een tekening van architect W.F.J.H. Bouman uit Tilburg. De stijl van de villa is in de vormentaal verwant aan de Jugendstil, afgeleid van het Franse Nouveau (= nieuwe kunst). Jugenstil (= jeugdige kunst) stamt oorspronkelijk (1900) uit München. Het was een organische, ornamentele, moderne stijl, met veel abstracte geometrische lijnen. In ieder geval vernieuwend in de tijd dat in de architectuur de Neo-Gotiek hoogtij vierde. De St.Janskerk is daar een voorbeeld van.
Architect Bouman was reeds bouwkundig opzichter van deze St.Janskerk in Goirle. Tevens was hij verantwoordelijk voor het ontwerp van villa Blanca in Goirle en diverse Tilburgse panden.

De villa is gebouwd in de nabijheid van de ‘van de Lisdonkspie’ in hartje Goirle (nu Kloosterplein / Tilburgseweg geheten en gelegen tussen Kloosterstraat en Molenstraat). Door geldgebrek en een dreigend faillissement van zijn bedrijf, P.W. van de Lisdonk en Cie, deed Pierre in 1914 een poging dit pand te verkopen of te verhuren aan de “inspecteur der Posterijen en telegrafie” voor de vestiging van een postkantoor, maar het werd niet geschikt bevonden vanwege de indeling van het gebouw, met zijn vele trappetjes.
Tijdens de eerste wereldoorlog stond het pand echter leeg en werden er Nederlandse grensmilitairen ingekwartierd. Dat waren officieren van het Nederlandse leger, die met hun troepen ter verdediging van Nederland in de grenszone gelegerd waren.
De latere bewoners waren fabrikant Frits van Puijenbroek en zijn Roemeense vrouw Sultanica Ionesco, roepnaam Stella (=Sterre). Naar haar werd de villa genoemd, als zijnde ‘huize Stella’. Frits verdronk in 1955 en drie jaar later, in oktober 1958, vier jaar voor haar overlijden, schonk Stella de villa aan het r.k. kerkbestuur van Goirle tegen een jaarlijkse lijfrente van fl.1680,-. Bovendien diende de villa voor ‘nuttig gebruik’ te worden aangewend. Vandaar de bestemming Mater Amibilis, een vormingsinstituut voor katholieke meisjes.
Indirect profiteerde hier ook de NV Van Puijenbroek van omdat vanwege haar grote confectieafdeling, veel meisjes van de doelgroep bij de firma in dienst waren. Dat een dergelijke bestemming met veel in- en uitgaand menselijk verkeer, niet bevorderlijk was voor de kwaliteit van de villa laat zich raden.

Na het tijdperk Frits van Puijenbroek en Stella Ionescu, eind 1958, kreeg de villa een jeugdbestemming door invulling als Levensschool omdat hun vorig onderdak, het patronaatgebouw achter de St.Janskerk, bouwvallig was geworden. Later kwam dus hier ook de Mater Amibilisschool bij maar dan in een ander deel van de villa. Grote groepen meisjes kregen hier lessen voor hun latere leven. Na opheffing van beide scholen, kwam de bovenverdieping van de villa vrij. Dat was eind jaren zestig.
Na deze periode verhuurde de kerk delen van de villa aan wat nu heet ‘starters op de woningmarkt’, die relatief kort in de villa woonden. Een stoet van jong gehuwden verbleef in het gebouw. Lees hierover meer in ‘Huize Stella en zijn bewoners’.
Later deed het souterrain ook nog dienst als bejaardensoos. Het comfort was, op dat moment, zeer beperkt. Bijvoorbeeld, voor bad- en douchegelegenheid moest men uitwijken naar elders.
De laatste huurder was Ing. Gerard Wientjes, hoofd technische dienst van de firma van Puijenbroek. Hij heeft er bijna 20 jaar gewoond. De kerk vond het toen tijd worden om de “gekregen” villa te verkopen. Van de zeven gegadigden, bleek een café-uitbater uit Tilburg, genaamd Huib Luiten, het meest te willen betalen voor de prachtige villa aan de Kloosterstraat. Hij heeft er met een vriend tot 2001 in gewoond. In dat jaar werden diverse panden in Goirle tot monument verheven.
Een verre afstammeling van de familie van Puijenbroek, Hein Remmers, heeft de villa van hem overgenomen. De restauratie die Huib Luiten was begonnen, heeft Hein, samen met zijn vrouw Liesbeth, voortgezet. Huib Luiten had o.a. het dak vernieuwd en de centrale verwarming. Ook liet hij de buitenkant opschilderen in vrolijk woestijngeel. Deze kleur kan men nu nog zien aan de achterzijde van de villa. Hierop liet Huib een (“trompe l’oeil”) aangebrengen. Dat zijn, in dit geval, twee bedrieglijk echt lijkende geschilderde ramen. Hein en Liesbeth hebben, na hun intrek, de oorspronkelijke kleur wit teruggebracht, behalve de blinde muren aan de achterzijde. Ook werd de riolering vervangen en de vele schitterende ‘glas in lood’ ramen vakkundig laten restaureren in een perfect staaltje Jugendsteelkunst, door Ger Heheman. Het oorspronkelijk donkere interieur heeft nu een lichte uitstraling. Verder hebben zij het interieur zoveel mogelijk teruggebracht in de oude staat.
Twee, bijna drie meter hoge, monumentale deuren die als scheidingswand op de bel-etage boven het souterrain dienden zijn, in de periode dat de kerk eigenaar was, in de St.Janskerk terecht gekomen. Die pasten niet in het restauratieplan.
Het souterrain was in de tijd van de eerste bewoners het domein van het personeel. Dat was niet meer zo toen Frits en Stella er woonden. De ruime en prachtige stijlvolle keuken is nog steeds in gebruik, maar dan wel aangepast aan de eisen van deze tijd. Een oude waterpomp en de hardstenen gootsteen zijn tijdens de restauratie in de Heemschuur terecht gekomen.
Er was ook een voorraadkamer en een wijnkelder in de villa. Die zijn er nu nog, inclusief een trekliftje om de maaltijden van de keuken naar de eetkamer te hijsen, aanwezig. De lift is er nog wel maar niet meer in gebruik. Ook het stookhok en de kolenkelder zijn nog herkenbaar.
Het souterrain heeft een gewelfd plafond en is duidelijk soberder ingericht dan het bovenliggende huis. Ook bevinden zich daar nog twee, oorspronkelijke, provisiekasten waarvan één kast als broodkast dienst deed. Zij zijn geschilderd met verf op lijnoliebasis. Gezien het feit dat de villa een Rijksmonument is, mogen deze kasten, volgens de voorschriften van de Rijksdienst voor Monumentenzorg, niet overgeschilderd worden.
De entree van de villa heeft een uitstraling die bij een dergelijke villa past. Alhoewel de oorspronkelijke trapafscheiding ontbreekt, ziet men bij het binnenkomen, achter de monumentale dubbele voordeur, een prachtig ‘Jugendstil’ interieur. Alles is indrukwekkend. Zoals de gang en het trappenhuis met de glas-in-lood ramen in de tussendeuren. Ook de vloer, met zijn prachtige veelkleurige tegelvloer, voldoet geheel aan wat je zou verwachten. Zoals het trappenhuis dat vroeger verlicht werd door een houten beeld met een gas-toorts. Dit houten beeld is zelfs verwerkt in de, zelfs oorspronkelijke, trapleuning. De, brandgevaarlijke, toorts is echter niet meer in gebruik. De naaikamer van tweede bewoner Stella Ionescu, waar ze ook schilderde, is door latere bewoner Huib Luiten heringericht door het aanbrengen van twee bijpassende boekenkasten. Deze kamer is momenteel in gebruik door Hein Remmers als muziekkamer. Hier studeert Hein zijn opera’s in en geeft hij zangles. De kamer heeft, zoals de rest van de kamers op de bel-etage en de eerste verdieping, een uitstekende akoestiek. Op de bovenverdieping zijn de slaapvertrekken en de ook de jachtkamer van Frits van Puijenbroek met jachttrofeeën. Daar was ook het kamertje van zijn dienstbode. De muziekkamer is trouwens de kamer waar Liesbeth, de echtgenote van Hein, lag tijdens haar onoverwinnelijke ziekbed in 2007.

De nu goed onderhouden villa, die (anno 2013) weer te koop is heeft, al voor de eerste wereldoorlog begon, jammer genoeg een deel van zijn charme verloren; de balustrade en de torentjes boven op het dak zijn niet meer aanwezig. Opvallend aan Huize Stella is dat het ruim een meter boven straatniveau is gebouwd zodat er een souterrain kon worden gerealiseerd. Verder springen de grote balkons in het oog. In de stalen balustrade zijn de initialen P.v.d.J.v.H. van de opdrachtgevers te zien en in de plint de handtekening van de architect. Zowel de voorgevel als de zijgevel aan de linkerkant is heel gedetailleerd. De beide andere gevels zijn bijna blinde gevels, met zoals eerder beschreven, twee bedrieglijk echt lijkende geschilderde ramen (“trompe l’oeil”). Deze facadebouw is een kenmerk van architect Bouman. Ook het interieur is grotendeels authentiek, met marmeren schouwen, betegelde gangen, zwaar bewerkte stucplafonds en Jugendstil glas-in-loodramen.

Overigens, de naam van de villa ‘Huize Stella’ heeft nooit op de gevel gestaan. Die is pas later door de huidige bewoner, Hein Remmers, op een uithangbord aan de verandamuur aangebracht.
In het jaar 2001 werd ‘Huize Stella’, met een aantal andere panden in Goirle, officieel tot monument verklaard.